Irakurtzea ez da testu bat irakurtzea soilik
Georges Perec
Nire helbururako, horrek ematen dit arreta gehien irakurtzeko moduetan: irakurketa ez omen dela jarduera guztiz askea hartzen, baizik eta, oro har, ezin dela hura bakarrik egon besterik gabe, hau da, beste behar batean txertatuta egon behar duela; beharrezkoa izaten da irakurtzeko garaian beste jarduera bat euskarri izatea: irakurketa bete beharreko denbora baten ideiarekin lotzen da, irakurtzeko probestu behar den hutsartearekin. Agian, jarduera eramaile hori irakurketaren aitzakia baino ez da, baina nola jakin? Hondartzan irakurtzen duen gizon bat hondartzan dago irakurtzeko edo, aldiz, irakurtzeko, hondartzan dagoelako? Tristram Shandyren patu hauskorrak gehiago axola al zaio pantorriletan sufritzeko duen intsolazioak baino? Ez al da komeni, nolanahi ere, irakurketaren eremu horiei buruz galdetzea?
Irakurtzea ez da testu bat irakurtzea soilik, zeinuak deszifratzea, lerroak egitea, orrialdeak arakatzea, zentzu bat zeharkatzea; ez da idazlearen eta irakurlearen arteko komunio abstraktua soilik, Ideiaren eta Entzumenaren ezkontza mistikoa. Aldi berean, buseko zarata da, edo trenbideko bagoi baten bamboleoa, eguzkiak hondartza batean duen beroa eta urrunxeago jolasten diren haurrak, bainuontzian ur beroaren sentsazioa edo loaren zain egotea.
Adibide baten arabera, galdera horren zentzua zehaztu ahal izango dut. Galdera hori, gainera, eskubide osoz esan dezakegu erabat alferrikakoa dela: duela zenbait urte, jatetxe txiki batean (sarrera, eguneko platera, gazta edo postrea), lagun batzuekin afaltzen nengoen; beste mahai batean, berriz, filosofo batek afaltzen zuen, ospea zuena; bakarrik afaltzen zuen, testu bat irakurriz, ziurrenik tesia izango zena.
Plater baten eta bestearen artean irakurtzen zuen, eta sarritan mokadu baten eta bestearen artean, eta nire lagunek eta biok jarduera bikoitz horren eraginaz hausnartu genuen, nola nahasten ziren biak, zer zapore zuten hitzek eta zer zentzu zuen gaztak: mokadu bat, kontzeptu bat, mokadu bat, beste kontzeptu bat. . . Nola mastekatzen zen kontzeptu bat, nola irensten zen, nola digeritzen zen? Eta nola ohartu elikagai bikoitz horren efektuaz, nola deskribatu, nola neurtu?