Neuroeskubideak direla eta
Neuroeskubideak garatzeko beharra teknologia neurozientifikoaren aurrerapen azkarrari eta horrek gizakiaren eskubideetan izan ditzakeen ondorioei zor zaie. Garunaren jarduera gero eta zehaztasun handiagoz ulertzea eta kontrolatzeko gaitasunak sortzea hainbat esparrutara zabaldu da, hala nola osasunera, segurtasunera, hezkuntzara eta marketinera. Horrek erronka etiko, legal eta sozial batzuk planteatzen ditu, eta, hain zuzen ere, horiei aurre egiteko beharrezkoak dira neuroeskubideak. Hona hemen zergatik diren beharrezkoak:
1. Datu neurobiologikoen pribatutasuna eta kontrola
Garunaren jarduerari buruzko datuak (EEG, fMRI edo bestelako teknologia bidez lortutakoak) pertsona baten pentsamendu, emozio eta osasun mentalaren inguruko informazio oso pertsonala eskaintzen dute. Informazio hori enpresa edo erakunde baten esku uzteak pribatutasun-hauste arriskua dakar, eta beharrezkoa da pertsonek beren datu neurobiologikoen gaineko kontrol osoa izatea.
2. Norbaiten pentsamenduetan sartzeko arriskua
Neuroteknologiak garatu ahala, garuneko aktibitatea irakurri eta interpretatzeko gaitasuna areagotzen ari da. Honek “pentsamenduen irakurketaren” antzeko teknologia baten arriskua sortzen du, eta norbanakoaren intimitatea eta askatasuna arriskuan jartzen ditu, presio psikologiko edo manipulazio posibleak ekar baititzake.
3. Erabakitzeko askatasunari eustea
Neuroteknologiak erabiltzeak pertsonen pentsamenduak edo portaera aldatzeko gaitasuna ekar dezake. Adibidez, hainbat eremutan, hala nola publizitatean edo hezkuntzan, teknologiak erabil daitezke erabakiak eragiteko. Neuroeskubideek ziurtatu beharko lukete norbanakoek beren erabaki eta iritziak askatasunez hartzeko aukera izan dezaten, manipulazio edo kontrol gabeko inguru batean.
4. Osasun mentalaren eta neurologiaren inguruko diskriminazioa saihestea
Neurozientziako datuak pertsonen egoera mental edo neurologikoari buruzko informazioa eskain dezakete, eta, hala, diskriminazioa ekar dezakete. Neuroeskubideek bermatu beharko lukete inork ez dezala pertsona baten osasun mental edo neurokognitiboaren inguruko informazioa erabiliko diskriminatzeko, lan-aukerei edo bestelako eskubideei eragiteko.
5. Neurozientzia teknologien erabilera etikoa eta segurtasunezkoa
Neuroteknologiak gizabanakoaren autonomia eta segurtasuna arriskuan jar ditzake. Neuroeskubideen bidez, teknologia horien erabilera etikoa eta gizabanakoen ongizatea lehenesten duen erabilera sustatuko litzateke, teknologia horiek edozein ingurunetan erabiltzerakoan.
6. Legezko hutsunea betetzea
Neurozientziaren eta teknologiaren aurrerapenekin batera, legeak ez daude oraindik teknologia horien erabileraren ondorio guztiak behar bezala arautzeko prest. Neuroeskubideek legezko marko argia eskaintzen lagunduko lukete, herritar guztien oinarrizko eskubideak eta haien neurodatuen gaineko kontrola babesteko.
Beraz, neuroeskubideak garatzea funtsezkoa da pertsonen askatasuna eta pribatutasuna bermatzeko, teknologiaren aurrerapenekiko. Horrela, neurozientzien aurrerapenak modu arduratsu eta bidezkoan erabiltzea sustatzen da, pertsonek beren burmuinaren eta pentsamenduen gaineko autonomia eta kontrola mantentzeko.